Techniki Emocjonalnej Wolności EFT
“Wspieranie osób doświadczających stresu w procesie regulacji emocji i rezyliencji metodą Emotional Freedom Techniques (EFT)” Artykuł Fundacji Numen
Tempo współczesnego świata jest czynnikiem sprzyjającym występowaniu szeregu nieprzewidzianych sytuacji, które mogą wywoływać dyskomfort emocjonalny, psychiczny i fizyczny. Stres stał się zjawiskiem powszechnym i narastającym. Dotyka wszystkich – dorosłych, młodzież oraz dzieci i wpływa na wszystkie obszary życia, w tym pracę zawodową, kontakty społeczne i życie rodzinne.
Stres – dlaczego nie warto go lekceważyć?
Stresu nie powinno się lekceważyć, ponieważ wpływa negatywnie nie tylko na jakość życia, ale i zdrowie. Z tego powodu ogromnie ważne jest szerokie propagowanie dostępnych dla każdego metod i sposobów, które pozwalają radzić sobie ze stresem na co dzień, zanim niezbędna stanie się pomoc specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego i fizycznego.
Zastosowanie metody Emotional Freedom Techniques (EFT) jako wsparcie osób doświadczających stresu w procesie regulacji emocji i rezyliencji metodą odpowiada tej potrzebie. Badania kliniczne nad EFT, prowadzone od 1999 roku, potwierdzają skuteczność metody w zakresie regulacji negatywnych emocji, redukcji stresu i poprawy samopoczucia.
Co powoduje stres w życiu codziennym?
W życiu codziennym doświadczamy szeregu sytuacji, które mogą być źródłem przewlekłego stresu. Najpopularniejsze to: śmierć bliskiej osoby, poważna choroba, zdrada, rozwód, poważne problemy finansowe, utrata pracy, przejście na emeryturę, spłacanie kredytu w warunkach inflacji, praca na wymagającym stanowisku, studia, problemy z prawem, trudności w relacjach z rodzicami i/lub teściami, różne problemy rodzinne, remont czy przeprowadzka.
Raport ARC Rynek i Opinie* z września 2020 r.
Z raportu ARC Rynek i Opinia z września 2020 r. wynika, że aż 45% badanych odczuwało stres w ciągu 3 miesięcy przed badaniem, a jedynie 8% wskazało, że nie miało powodu do stresu. Poziom stresu związanego ze zdrowiem i finansami był najwyższy i wynosił ok. 75 punktów na 100-stopniowej skali. Niemal połowa dorosłych Polaków (49%) odczuwała stres średnio kilka razy w tygodniu, z czego 18% codziennie lub prawie codziennie.
Ponadto 53% badanych odczuwało zmęczenie, 48% niepewność, 36% przygnębienie, 31% bezsilność [zob. ARC Rynek i Opinie, Polacy a stres. Raport dla Sanprobi, wrzesień 2020,
https://biznes.newseria.pl/files/1097841585/raport-sanprobi–polacy-a-stres-09.2020.pdf, dostęp: 31.10.2023].
Publikacja Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego z 2020 r.
W publikacji Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego z 2020 r. możemy przeczytać, że wyniki badań przeprowadzonych w ciągu ostatniej dekady wykazały, że EFT, w ciągu zaledwie kilku sesji, pomaga uczniom zmniejszyć niepokój i strach przed porażką oraz poprawić poczucie własnej wartości i współczucie [zob. Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne, https://doi.org/10.1037/0000157-020, dostęp 13.12.2023] .
*Badanie CBOS z grudnia 2020 r.
Badanie CBOS z grudnia 2020 roku, przeprowadzone w czasie pandemii koronawirusa, pokazało, że samopoczucie psychiczne Polaków istotnie się pogorszyło w stosunku do lat 2015-2019. Rok 2021 nie przyniósł poprawy, a dane podsumowujące rok 2022 pokazały, że wybuch wojny na Ukrainie, kryzys energetyczny i wzrost inflacji, wpłynęły na dalsze pogorszenie samopoczucia badanych [zob. Komunikat z badań „Samopoczucie Polaków w roku 2022”, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2023/K_004_23.PDF dostęp: 22.09.2023].
Techniki Emocjonalnej Wolności EFT
Stresu nie wolno lekceważyć, ponieważ niekontrolowany i przewlekły przyczynia się do rozwoju chorób, takich jak np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, cukrzyca, choroby skóry, zespół jelita drażliwego, depresja, zaburzenia lękowe, zespół chronicznego zmęczenia i in. Odbija się także na psychice, wywołując niepokój, lęk, przygnębienie i smutek, bezradność, frustrację, labilność emocjonalną, a także problemy z koncentracją i pamięcią.
Tymczasem z raportu ARC Rynek i Opinie* wynika, że jedynie 33% osób na pytanie o to, czy znają i stosują jakiekolwiek sposoby radzenia sobie ze stresem odpowiedziało twierdząco, 35% badanych nie zna i nie stosuje żadnych sposobów, a dalsze 32% odpowiedziało „nie wiem”, co pozwala przypuszczać, że aż 67% badanych nie potrafi radzić sobie ze stresem w sposób świadomy i nie zna żadnych metod, które mogłyby im to ułatwić! Taki wynik narzuca wręcz konieczność edukowania społeczeństwa w zakresie prostych i skutecznych metod, pozwalających stres niwelować.
Metoda EFT, ze względu na swoją prostotę i ogólną dostępność, idealnie odpowiada na ten problem. Mogą ją stosować osoby w każdym wieku, a ponadto nie wymaga żadnych specjalnych narzędzi, warunków czy dużej ilości czasu. Badania kliniczne obejmowały uczniów szkół podstawowych, licealistów i studentów i wykazały znaczną skuteczność metody w krótkim czasie, a przy tym nie stwierdzono żadnych efektów niepożądanych.
EFT jest bezpieczne również dla kobiet w ciąży. Randomizowane badania z 2019 r., w których wzięło udział 120 ciężarnych kobiet, wykazały, że EFT niweluje lęk przed porodem [zob. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1744388118303256?via%3Dihub, dostęp: 13.12.2023].
Na stres składają się negatywne emocje. Badanie CBOS* pokazuje, że aż 83% Polaków, opisując nastroje panujące w swoim środowisku, dostrzega głównie negatywne emocje! Najczęściej są to lęk i obawa, co przyniesie przyszłość (60%). CBOS podsumowuje, że odsetek osób obserwujących w swoim środowisku przede wszystkim niepewność jutra był w 2022 roku największy od 1988 roku.
Metoda EFT powstała właśnie do pracy z trudnymi emocjami, które blokują naturalną aktywność i wywierają negatywny wpływ na zdrowie. Obszerny, usystematyzowany zbiór wyników badań nad zastosowaniem metody EFT można znaleźć na stronie: https://eftuniverse.com/research-studies/, dostęp: 02.11.2023. Baza zawiera dostęp do ponad 90 badań klinicznych dotyczących skuteczności EFT w uwalnianiu lęku, depresji, fobii i zespołu stresu pourazowego, przeprowadzonych w latach 2002-2023.
Fizjologiczne mechanizmy działania metody EFT zostały udokumentowane w licznych badaniach i artykułach przeglądowych. Te pokazują, że EFT wpływa na kilka systemów regulacyjnych organizmu, w tym mózg i systemy endokrynologiczne. Opukiwanie metodą EFT powoduje uzyskanie równowagi w rejonach mózgu współczulnego i przywspółczulnego, co prowadzi do uzyskania „stanu emocjonalnie neutralnego”. Wykazano również, że EFT znacząco obniża poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu. Badania nad ekspresją genów wskazują, że EFT ma zdolność obniżania poziomu genów związanych z reakcją na stres oraz zwiększania lub poprawiania funkcjonowania układu odpornościowego.
Nad tematem stresu warto się pochylić również z tego powodu, że jest od lat narastającym zjawiskiem również w miejscu pracy. Ciągły rozwój cywilizacyjny, technologiczny i społeczny powoduje, że zmieniają się miejsca i warunki pracy. Ponadto stres związany z pracą jest poważnym problemem społecznym, ponieważ odbija się na funkcjonowaniu przedsiębiorstw i przekłada się w znacznym stopniu na życie osobiste pracowników. Przemęczony i zestresowany pracownik jest bardziej podatny na choroby, obniża się jego wydajność w pracy, natomiast zwiększa się ryzyko wypadków przy pracy.
Stres w równym stopniu dotyczy pracowników i pracodawców. Praca staje się źródłem apatii, beznadziejności, niezadowolenia z życia i powoduje poczucie niekompetencji czy niedostosowania, a w ślad za tym wypalenie zawodowe. Wynikiem jest mniejsze zaangażowanie w wykonywaną pracę i obniżona wydajność pracowników, rotacje, wzrost kosztów związanych z absencją pracowników i zatrudnieniem nowych osób.
Czynniki stresogenne w miejscu pracy omawia szczegółowo praca naukowo-badawcza z zakresu prewencji wypadkowej: „Identyfikacja czynników stresogennych występujących w miejscu pracy wraz z określeniem ich wpływu na występowanie wypadków przy pracy i chorób wynikających z długotrwałego narażenia na stres”, opracowana przez Collect Consulting S.A., w 2011 roku i opublikowana na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych [zob.https://www.zus.pl/documents/10182/167529/Identyfikacja_czynnikow_stresogennych_wystepujacych_w_miejscu_pracy_wraz_z_okresleniem_ich_wplywu.pdf/35db673d-ce5c-4753-b896-e26462cddee5, dostęp: 22.09.2023].
Autorki dokumentu postulują konieczność wdrożenia programów i strategii zarządzania stresem w miejscu pracy. Wskazują dwa rodzaje strategii: skoncentrowanie na emocjach oraz skoncentrowanie na problemie oraz wskazują szereg technik służących redukcji stresu, w tym ćwiczenia relaksacyjne czy medytację.
Metoda EFT doskonale wpisuje się w te zalecenia, ponieważ proponuje kilkanaście prostych do zastosowania technik, które nie wymagają specjalnych warunków oraz dużej ilości czasu, dlatego mogą być wykorzystywane przez pracowników w momencie doświadczania stresu. Dobre samopoczucie pracownika, oparte m.in. na pozytywnych emocjach, wpływa na jego wydajność i satysfakcję z uzyskiwanych wyników, w tym również finansowych, co przekłada się na inne obszary jego życia, a także na chęć współpracy, motywację i zaangażowanie.
Metoda EFT pozwala obniżyć poziom stresu w bardzo krótkim czasie, w tym samym momencie, w którym jest doświadczany – a przez to pozwala go kontrolować. Ponadto pomaga w rezyliencji i osiąganiu celów, ponieważ niweluje tzw. negatywne emocje. Badania nad skutecznością EFT objęły również różne grupy zawodowe, m.in. nauczycieli i pracowników szkół różnych stopni oraz przedszkoli, pracowników służby zdrowia, żołnierzy i weteranów, sportowców. Objęły także stres związany z wypaleniem zawodowym oraz wystąpieniami publicznymi [przegląd badań zob. https://eftuniverse.com/research-studies, dostęp: 13.12.2023].
Raport badania „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2023r.
Z raportu badania „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2023, Dobrostan pracownika, czyli wellbeing w pracy” wynika, że 38% ankietowanych pracowników i 40% ankietowanych przedstawicieli pracodawców doświadcza stresu w pracy często lub codziennie. Skutkiem stresu w miejscu pracy jest zmniejszona efektywność pracowników (pracownicy 62%, pracodawcy 59%) i pogorszenie relacji między pracownikami (pracownicy 54%, pracodawcy 60%). Eksperci zauważają, że stres w pracy zwiększa również wydatki systemu ubezpieczeń społecznych, które ponosi ogół społeczeństwa oraz, że działania prewencyjne powinny stanowić jedno z podstawowych narzędzi walki ze stresem w miejscu pracy [zob.https://bezpieczniwpracy.pl/wpcontent/uploads/2023/09/Raport_Bezpieczenstwo_Pracy_w_Polsce_2023-1.pdf].
Wpływu metody EFT na stres przeprowadził w USA Dawson Church
Badania dotyczące wpływu metody EFT na stres przeprowadził w USA Dawson Church wraz z zespołem. Dowiodły, że po godzinnej sesji EFT poziom kortyzolu u osób badanych obniżył się średnio o 24%. Replikacja tych badań w Australii przez Petę Stapleton, potwierdziły spadek poziomu kortyzolu po godzinnej sesji EFT, a przy zastosowaniu metody podczas pracy grupowej wykazały obniżenie poziomu kortyzolu aż o 43%! [Wyniki badan zob. Church, D., Yount, G. & Brooks, A. (2012). The Effect of Emotional Freedom Technique (EFT) on Stress Biochemistry: A Randomized Controlled Trial. Journal of Nervous and Mental Disease, 200(10) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22986277/, dostęp: 02.11.2023, oraz Stapleton P., Crighton G., Sabot D., O’Neill H.M. (2020) Re-examining the effect of emotional freedom techniques on stress biochemistry: A randomized controlled trial Psychological Trauma 2020 Nov;12(8):869-877 DOI: 10.1037/tra0000563, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32162958/, dostęp: 02.11.2023].
Badania kliniczne wśród uczniów w Australii
Badania kliniczne w Australii, które obejmowały uczniów szkół podstawowych, udowodniły, że Techniki wolności emocjonalnej (opukiwanie) poprawiają samopoczucie i zmniejszają niepokój uczniów. Wyniki badań opublikowano w Australijskim Dzienniku Edukacji Nauczycieli [zob.https://ro.ecu.edu.au/cgi/viewcontent.cgi?article=5479&context=ajte, dostęp: 13.12.2023].
Techniki Emocjonalnej Wolności EFT
Sama metoda EFT znana jest już od lat 90. XX w., a podręcznik jej twórcy, Garego Craiga oraz Mini Podręcznik Dawsona Churcha, do 2013 r. zostały pobrane ponad 2 miliony razy. Podręcznik Craiga z 1995 r. jest dostępny w 20 innych językach. Tylko w czerwcu 2013 r. strony internetowe Craiga i Churcha odwiedziło ponad 6 milionów osób. Od czasu opisania metody EFT jest ona stosowana na całym świecie przez wielu terapeutów, trenerów i osoby samodzielnie z niej korzystające. Pomoc metodą EFT w niwelowaniu skutków stresu jest oferowana przez Fundacje i instytucje charytatywne na świecie populacjom dotkniętym klęskami żywiołowymi (erupcje wulkanów, tsunami, trzęsienia ziemi) czy atakami terrorystycznymi [zob.https://www.researchgate.net/publication/269811821_Efficacy_of_EFT_Provided_by_Coaches_Versus_Licensed_Therapists_in_Veterans_With_PTSD, dostęp: 02.11.2023].
EFT było badane w ponad 10 krajach przez ponad 60 badaczy, a ich wyniki zostały opublikowane w ponad 20 recenzowanych czasopismach, m.in. Journal of Clinical Psychology, czasopisma APA Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training and Review of General Psychology oraz najstarsze czasopismo psychiatryczne w Ameryce Północnej, Journal of Nervous and Mental Disease. Przegląd ponad stu badań z całego świata opublikowała w 2019 r. dr Peta Stapleton z Bond University w Australii, [zob. P. Stapleton, The Science Behind Tapping, by Hay Hause Inc. 2019, tłum: EFT dla zdrowia, Białystok 2020; zob. również: https://research.bond.edu.au/en/persons/peta-stapleton].
Badania nad EFT prowadzą m.in. w USA Harvard Medical School, Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley, City University of New York, Walter Reed Military Medical Center, Texas A&M University i JFK University. Instytucje w innych krajach, których wydziały wniosły wkład w badania nad EFT, obejmują Staffordshire University (Wielka Brytania), Uniwersytet w Lund (Szwecja), Uniwersytet w Ankarze (Turcja), Uniwersytet Santo Tomas (Filipiny), Szpital Lister (Anglia), Uniwersytet Cesara Vallejo (Peru), Bond University (Australia) i Griffith University (Australia).
Obecnie uznane światowe organizacje szkolące w EFT to: EFT International (posiadająca status organizacji non-profit), EFT Universe oraz EFT & Matrix Reimprinting Academy.
Metoda Emotional Freedom Techniques (EFT) służy nie tylko regulacji negatywnych emocji, ale pozwala budować zasoby, przez co sprzyja rezyliencji. We wspomnianej wyżej bazie badań znajdziemy również takie, które potwierdzają możliwości zastosowania EFT w osiąganiu sukcesów sportowych czy zawodowych.
Od 1999 r. na świecie przeprowadzono setki badań potwierdzających skuteczność EFT w różnych dziedzinach (zob. http://www.eftuniverse.com/research-and-studies/eft-research). Niezależne badania, randomizowane i replikowane, przeprowadzone w kilkunastu krajach, konsekwentnie wykazują bardzo pozytywne wyniki przy stosunkowo niewielu sesjach.
Techniki Emocjonalnej Wolności EFT
Badania naukowe wykazały, że metoda EFT jest skuteczną i szybką formą samopomocy w sytuacji doświadczania stresu. Nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych, jednak trzeba podkreślić, że EFT jest to metoda wspomagająca radzenie sobie ze stresem i rezyliencję, ale nie zastępuje profesjonalnej opieki i wsparcia medycznego. Metoda EFT nie jest przeznaczona do diagnozowania, leczenia czy zapobiegania chorobom i zaburzeniom.
Doświadczanie stresu w pracy oraz w życiu prywatnym może skłaniać do szukania różnych możliwości przeciwdziałania stresowi oraz podnoszenia kompetencji związanych z radzeniem sobie ze stresem tak, by jak najefektywniej niwelować jego negatywne skutki. Tym bardziej, że katalog codziennych stresujących sytuacji jest bardzo obszerny i dużo zależy od rezyliencji, czyli umiejętności radzenia sobie ze stresem i funkcjonowania mimo trudnych doświadczeń, traum i przeciwności losu. Rezyliencja sprzyja dobrostanowi, który opiera się poczuciu szczęścia, miłości i spokoju.